Günümüzde bilgisayar, telefon ve tablet kullanımı günlük yaşamın ayrılmaz bir parçası hâline geldi. Ancak dijital ekranlara uzun süre bakmak, göz sağlığını düşündüğümüzden çok daha fazla etkiliyor. “Dijital Göz Yorgunluğu” olarak bilinen bu durum, özellikle yoğun ekran kullanan kişilerde giderek yaygınlaşıyor ve hem iş verimini hem de günlük yaşam kalitesini olumsuz etkiliyor.

Ekranlardan yayılan mavi ışık, yakın mesafeye uzun süre odaklanma ve düşük göz kırpma oranı göz yüzeyini ve göz kaslarını yoran temel faktörlerdir. Bu nedenle dijital ekran kullanımının artmasıyla birlikte pek çok kişi bulanık görme, gözde yanma, batma, baş ağrısı ve odaklanma güçlüğü gibi şikâyetler yaşamaktadır.

Ekran Yorgunluğu Neden Oluşur?

1. Yakın mesafeye sürekli odaklanma

Göz kasları, yakına odaklanmak için sürekli çalışır. Uzun süre bu odaklanmayı korumak kaslarda spazma neden olabilir. Bu spazm, ekran kullanımından kalktıktan sonra bile uzak mesafeyi net görmekte zorlanmaya yol açabilir.

2. Azalan göz kırpma sayısı
Normalde dakikada 15–20 kez göz kırparız. Ancak ekran karşısında bu sayı dakikada 5–7’ye kadar düşer. Daha az göz kırpmak, gözyaşının göz yüzeyine eşit şekilde dağılmasını engeller ve kuruluk şikâyetlerini artırır.

3. Yansıma ve parlaklık
Ekrandan yansıyan ışık gözleri zorlar. Ortam ışığı ile ekran parlaklığı uyumsuz olduğunda gözler daha fazla çaba harcar.

4. Mavi ışık etkisi
Mavi ışık, retinaya normal ışıktan daha fazla enerji yükler. Bu da uzun süreli kullanımda göz yorgunluğunu artırır ve uyku düzenini bozabilir.

5. Uygun olmayan çalışma mesafesi
Ekranın çok yakında olması, göz kaslarının daha fazla çalışmasına ve çabuk yorulmasına neden olur.

Ekran Yorgunluğunun Belirtileri Nelerdir?

• Gözlerde yanma, batma ve kuruluk
• Aralıklı bulanık görme
• Baş ağrısı
• Işık hassasiyeti
• Odaklanma zorluğu
• Boyun ve omuzlarda gerginlik
• Gözlerde baskı ve ağrı hissi

Eğer bu belirtiler özellikle ekran kullanımının ardından artıyorsa dijital göz yorgunluğundan bahsedilebilir.

Görüşünüzü Nasıl Etkiler?

1. Geçici bulanık görme:

Göz kaslarının yorulması uzak ve yakın odaklamasını zorlaştırır. Bu durum gün sonunda özellikle belirginleşir.

2. Çift görme:

Göz kasları arasındaki uyum bozulduğunda geçici çift görme ortaya çıkabilir.

3. Odaklanma problemleri:

Ekrandan başka bir yere bakıldığında odaklanma süresi uzayabilir.

4. Kuruluk kaynaklı görüş dalgalanmaları:

Gözyaşı azaldığında görüntü netliği bozulur ve görüş dalgalı hâle gelir.

Ekran Yorgunluğu Nasıl Azaltılır?

1. 20-20-20 kuralı

Her 20 dakikada bir, 20 saniye boyunca 6 metre uzağa bakmak göz kaslarını rahatlatır.

2. Ekran parlaklığını ayarlamak
Ekran ışığı, ortam ışığıyla uyumlu olmalıdır. Karanlık odada parlak ekran gözleri daha çok yorar.

3. Sık sık göz kırpmak
Bilinçli olarak göz kırpmayı artırmak gözyaşı filmini yeniler.

4. Göz mesafesine dikkat etmek
Ekran gözden yaklaşık 50–60 cm uzaklıkta olmalıdır. Laptop ile çalışırken ekran çok yakına yaklaşmamalıdır.

5. Mavi ışık filtresi kullanmak
Bilgisayar ve telefon ayarlarında bulunan “mavi ışık filtresi” ya da “gece modu” göz yorgunluğunu azaltır.

6. Suni gözyaşı desteği
Uzman hekim önerisiyle suni gözyaşı damlaları kuruluk şikâyetini azaltabilir.
7. Ergonomik çalışma ortamı
Ekranın göz hizasından hafif aşağıda olması ideal konumdur. Boyun ve omuz kaslarının zorlanmaması için oturma pozisyonu doğru ayarlanmalıdır.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

• Şikâyetler günlerce devam ediyorsa
• Bulanık görme sıklaşıyorsa
• Baş ağrısı arttıysa
• Işık hassasiyeti belirginleştiyse
• Görüşte dalgalanma oluyorsa

Bir göz hastalıkları uzmanı tarafından detaylı muayene önerilir.
Özellikle göz numarasının değişmiş olması ya da göz kuruluğunun ilerlemiş olması bu bulgulara neden olabilir.