Günümüzde hem iş hayatı hem de günlük yaşamın önemli bir bölümü ekran karşısında geçiyor. Telefonlar, bilgisayarlar, tabletler ve televizyonlar gün içinde saatlerce göz temasında olduğumuz cihazlar hâline geldi. Bu kadar yoğun ekran kullanımı, göz sağlığını doğrudan etkileyen birçok problemine yol açabiliyor. Göz yorgunluğu, baş ağrısı, kuruluk, bulanık görme ve odaklanma zorlukları, dijital çağın en sık karşılaşılan göz şikâyetleri arasında yer alıyor.

Bu rehberde, ekran kullanımını güvenli hâle getirmek ve uzun vadede göz sağlığını korumak için dikkat edilmesi gereken tüm noktaları bulabilirsiniz.

Ekran Kullanımı Göz Sağlığını Nasıl Etkiler?

1. Göz kuruluğu

Ekrana bakarken göz kırpma sayısı doğal olarak azalır. Normalde bir insan dakikada 15-20 kez göz kırparken, ekran karşısında bu sayı 5-7’ye düşer. Bu da gözyaşının eşit dağılmasını engeller ve göz yüzeyinin kurumasına yol açar.

2. Dijital göz yorgunluğu

Uzun süre yakın mesafeye odaklanmak göz kaslarında yorgunluk oluşturur. Bu durum gün sonunda özellikle belirginleşir ve baş ağrısı, gözlerde baskı hissi gibi belirtiler ortaya çıkar.

3. Mavi ışık etkisi

Telefon ve bilgisayar ekranlarından yayılan mavi ışık, gözlerde ekstra yük oluşturur. Uzun süre maruz kalma uyku düzenini bile bozabilir.

4. Göz numarasının ilerlemesi

Özellikle çocuklarda yoğun ekran kullanımı, miyopi gelişimini hızlandırabilir. Yakına uzun süreli odaklanma gözün yapısında kalıcı değişikliklere neden olabilir.

Ekran Kullanırken Göz Sağlığını Korumanın Yolları

1. 20-20-20 kuralını uygulayın

Her 20 dakikada bir, 20 saniye boyunca 6 metre uzağa bakın.
Bu yöntem göz kaslarını dinlendirir ve odak değişimini kolaylaştırır.

2. Ekran mesafesini doğru ayarlayın

• Bilgisayar ekranı 50-60 cm uzaklıkta olmalı.
• Ekranın üst kısmı göz hizasından biraz aşağıda olmalı.
• Telefon göze çok yaklaştırılmamalı.

3. Göz kırpmayı hatırlayın

Ekran karşısında göz kırpmayı unutmamak için bilinçli çaba göstermek gerekir. Bu, kuruluğu önemli ölçüde azaltır.

4. Ortam ışığını dengeleyin

• Karanlık ortamda parlak ekran kullanmaktan kaçının.
• Işık ekranın üstüne doğrudan yansımamalı.
• Arka ışık ve ekran parlaklığı uyumlu olmalı.

5. Mavi ışık filtresi kullanın

Hem telefon hem bilgisayarda bulunan mavi ışık filtresi, göz yorgunluğunu azaltır ve uyku düzenini destekler.

6. Göz yüzeyini nemlendirin

Suni gözyaşı damlaları uzun süre ekran kullanımının neden olduğu kuruluğu azaltabilir.
Özellikle klima altındaki ortamlarda faydalıdır.

7. Düzenli molalar verin

Her saat başı 3-5 dakikalık kısa molalar gözlerin toparlanması için yeterlidir.
Bu molalarda ayağa kalkmak, ekrandan tamamen uzaklaşmak idealdir.

Çocuklar İçin Göz Sağlığı Önerileri

• Günde 2 saatten fazla ekran süresi önerilmez.
• 20 dakikada bir mola verilmelidir.
• Tablet ve telefon yüz seviyesine çok yakın tutulmamalıdır.
• Oyunlar ve dersler arasında gözlerini dinlendirmek için uzak mesafeye bakmaları sağlanmalıdır.
• Ekran süresi sonrası açık havada vakit geçirmek göz gelişimi için çok faydalıdır.

Yoğun ekran kullanımı çocuklarda miyopi gelişimini hızlandırdığı için düzenli göz muayenesi çok önemlidir.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

Aşağıdaki durumlarda göz hekiminin değerlendirmesi gerekir:

• Sürekli baş ağrısı
• Uzun süren bulanık görme
• Aşırı göz kuruluğu
• Okurken veya ekrana bakarken çift görme
• Gözlerde batma ve yanma
• Gözlerin çabuk yorulması

Özel Birinci Göz Hastanesi’nde dijital göz yorgunluğu ve göz kuruluğu için kişiye özel tedavi planlaması yapılmaktadır.