Astigmat, gözdeki kornea ya da göz merceğinin düzgün kavisli olmaması nedeniyle oluşan bir kırma kusurudur. Bu durum, ışığın retinaya tek bir noktada odaklanmasını engeller. Bu da görüntünün bulanık, çarpık veya gölgeli görünmesine neden olur. Genellikle doğuştan gelir ancak göz travmaları, cerrahiler veya kornea hastalıkları sonucu da gelişebilir. Astigmat sıklıkla miyop ya da hipermetropi ile birlikte görülür ve hem yakın hem uzak görüşü etkileyebilir.

Astigmatın belirtileri şunlardır: baş ağrısı, göz yorgunluğu, bulanık görme, odaklanma zorluğu, gece görüş sorunları ve göz ovalama. Düzenli göz muayeneleriyle kolaylıkla teşhis edilebilir. Gözlük, torik kontakt lensler veya lazer göz ameliyatı ile tedavi edilebilir. Lazer tedavileri arasında LASIK, PRK ve SMILE gibi yöntemler vardır. Bu yöntemler, uygun göz yapısına sahip kişilerde kalıcı çözüm sunar. Tedavi yöntemi hastanın göz yapısına, yaşına ve yaşam tarzına göre belirlenmelidir. Astigmat tedavisi, doğru planlama ile görme kalitesini artırır ve yaşam konforunu belirgin şekilde iyileştirir.

Astigmat Nedir?

Astigmat, gözdeki kornea ya da göz merceğinin (lensin) düzgün şekilde kıvrımlı olmaması nedeniyle oluşan bir kırma kusurudur. Normalde kornea ve mercek, ışığı göze girerken eşit şekilde kırarak tek bir odak noktasına yönlendirir. Ancak astigmat durumunda bu yüzeyler düzensizdir. Işık, retinada tek bir noktada toplanmaz. Bunun yerine birden fazla noktaya odaklanır. Bu da görüntünün bulanık, çarpık veya gölgeli algılanmasına yol açar.

Astigmat, sıklıkla miyop (uzağı görememe) ya da hipermetrop (yakını görememe) ile birlikte görülebilir. Gözdeki bu şekil bozukluğu genellikle doğuştandır. Ancak yaşla birlikte ilerleyebilir. Göz travmaları sonrasında da ortaya çıkabilir.

Astigmat, hem yakın hem de uzak mesafedeki görüşü etkileyebilir. Tedavisinde genellikle gözlük, kontakt lens ya da uygun hastalarda lazer göz ameliyatı gibi yöntemler tercih edilir.

Astigmat Neden Olur?

Astigmat neden olur? sorusunun yanıtı, çoğunlukla gözün ön kısmında yer alan kornea veya göz içindeki merceğin yapısal bozukluklarına dayanır. Göz, gelen ışığı düzgün şekilde kırarak retinanın tam üzerine odaklamalıdır. Ancak astigmatta bu kırma işlemi düzgün olmaz. Bunun nedeni, kornea ya da merceğin yuvarlak şekilden sapmasıdır. Kornea ya da mercek oval bir biçim almıştır. Bu durum, ışığın birden fazla noktaya düşmesine neden olur. Bu da görüntünün bulanık, gölgeli ya da çarpık görünmesine yol açar.

Astigmatın Başlıca Nedenleri:

• Genetik yatkınlık: Astigmat çoğunlukla doğuştan gelir. Ailede bu göz kusurunun bulunması, astigmat riskini artırır.
• Kornea travmaları: Gözde meydana gelen kesici veya delici yaralanmalar, kornea yapısını bozarak astigmata neden olabilir.
• Keratokonus: Korneanın incelerek koni şeklini aldığı bu ilerleyici hastalık, astigmatın şiddetli bir formunu oluşturur.
• Göz ameliyatları sonrası şekil bozukluğu: Özellikle dikişli katarakt ameliyatları veya kornea cerrahileri sonrası düzensiz iyileşme, astigmat gelişimine yol açabilir.
• Göz kapağı baskısı veya ovalama alışkanlığı: Uzun süreli ve sürekli göz ovalamak da zamanla korneanın şeklinin bozulmasına neden olabilir.

Astigmat neden olur sorusuna verilecek cevaplar arasında yaşa bağlı değişimler veya hormonal etkiler nadiren de olsa yer alabilir. Ancak asıl belirleyici faktör kornea ve mercek yüzeylerinin düzgünlüğüdür.

Astigmat Tipleri Nelerdir?

Astigmat türleri, gözdeki kırma kusurunun oluşma şekline ve diğer görme bozukluklarıyla birlikte görülüp görülmemesine göre sınıflandırılır. Her tür, farklı düzeyde görme bozukluğu yaratabilir ve farklı tedavi yaklaşımları gerektirebilir. Genel olarak astigmat, ışığın retina üzerinde düzgün bir noktaya odaklanmak ile ilişkilidir; ancak bu bozulmanın yönü, yeri ve derecesi farklı olabilir.

Miyop Astigmat (Myopik Astigmat)

Bu astigmat türüdür ki, astigmatla birlikte miyop (uzağı net görememe) durumu da vardır. Gözdeki bir eksen miyopik odaklanma gösterirken diğer eksen normal ya da daha az miyoptur. Hasta, özellikle uzaktaki nesneleri bulanık görür.

Hipermetrop Astigmat (Hipermetropik Astigmat)

Bu türde, astigmat ile birlikte hipermetropi (yakını net görememe) bulunur. Işık retinanın arkasına odaklanır. Kişi, yakın mesafeyi görmekte zorlanır ve göz yorgunluğu sık görülür.

Karışık Astigmat (Mikst Astigmat)

Gözün bir ekseni miyop, diğer ekseni hipermetroptur. Yani ışığın bir kısmı retinanın önüne, diğer kısmı arkasına odaklanır. Görme kalitesi genellikle en düşük olan astigmat türüdür. Hem yakın hem uzak görüşte bulanıklık söz konusudur.

Yapısal Temelli Diğer Astigmat Sınıflamaları:

Düzenli Astigmat

Kornea eğriliği simetriktir ama yuvarlak değil eliptiktir. Genellikle doğuştan gelir ve gözlükle ya da kontakt lensle kolayca düzeltilir.

Düzensiz Astigmat

Kornea eğriliği hem simetrik değildir hem de farklı yönlerde bozulmuştur. Genellikle kornea travmaları, keratokonus ya da geçirilmiş göz ameliyatları sonrası ortaya çıkar. Gözlükle tam olarak düzeltilemeyebilir; özel sert kontakt lensler ya da lazer tedavisi gerekebilir.

Astigmat Nasıl Görür?

Astigmat nasıl görür sorusunun yanıtı kişiden kişiye farklılık gösterse de, genellikle ortak belirtiler vardır. Astigmat hastaları nesneleri çarpık, çift veya bulanık görebilir. Gözlük ya da lens kullanılmadığında görüntü bozulur ve netlik kaybolur.

Ayrıca aşağıdaki şikayetler sık görülür:

• Baş ağrısı ve göz yorgunluğu
• Gözlerde yanma ve kızarıklık
• Loş ışıkta zorlanma
• Odaklanmada zorluk

Görsel algıdaki bu bozulmalar, kişilerin sosyal ve mesleki yaşamında performans düşüşüne neden olabilir.

Astigmat Belirtileri

Astigmat belirtileri, genellikle yavaş gelişen ve zamanla günlük yaşamı etkileyen şikâyetlerle kendini gösterir. Astigmat, gözdeki kırma kusurudur ve ışığın retinaya doğru odaklanamaması sonucu net görüntü elde edilmesine neden olur. Bu durum, hem yakın hem de uzak görüşte sorunlara yol açabilir. Astigmat belirtileri kişiden kişiye değişir. Bu belirtiler, astigmatın derecesine ve diğer görme sorunlarına bağlıdır. Örneğin, miyop veya hipermetrop varsa, belirtiler farklı olabilir.

• Bulanık veya çarpık görme: Hem yakın hem de uzak mesafelerde netlik kaybı yaşanır. Harfler ve şekiller dalgalı ya da gölgeli görünebilir.
• Baş ağrısı ve göz yorgunluğu sık görülür. Uzun süre kitap okumak, bilgisayar ekranına bakmak veya dikkat gerektiren işler yapmak bu durumu tetikleyebilir.
• Odaklanmada zorlanma: Görüntüyü netleştirmek için gözler daha fazla çaba sarf eder, bu da yorgunluğa neden olur.
• Gözleri kısarak bakma: Net görmek için sürekli olarak gözleri kısma ihtiyacı duyulur.
• Gözde yanma ve batma hissi: Gözde rahatsızlık ve tahriş hissi oluşabilir.
• Gece görüş zorluğu: Özellikle araç kullanırken ışıkların dağılması ve yansımalardan dolayı görme kalitesi düşer.
• Çift görme (özellikle tek gözle): Aynı objenin birden fazla yansıması gibi algılanması mümkündür.
• Sık göz kırpma veya göz ovalama: Görme çabasına bağlı olarak göz refleksleri artabilir.

Bu belirtiler zamanla daha belirgin hale gelebilir. Astigmat belirtileri görüldüğünde, göz doktoruna gitmek çok önemlidir. Gözlük ya da kontakt lens ihtiyacı değerlendirilmelidir. Uygun tedavi planlanmalıdır.

Astigmat Nasıl Önlenir?

Bazı çevresel ve yaşam tarzı faktörlerine dikkat edilerek astigmatın ilerlemesi yavaşlatılabilir veya ikincil astigmat oluşumu engellenebilir.

Astigmat, genetik olarak korneanın eğrilik yapısındaki bozuklukla başlar. Bu yapısal durum kalıcı olsa da, çevresel etkenlerle daha belirgin hale gelebilir veya çeşitli dış faktörlerle ilerleyebilir. Bu yüzden göz sağlığını korumak için önlemler almak önemlidir. Bu, astigmatın etkilerini azaltır ve diğer göz sorunlarını önler.

Astigmatı Önlemek veya İlerlemesini Yavaşlatmak İçin Alınabilecek Önlemler:

• Göz travmalarından kaçının: Kornea yapısını bozabilecek darbeler ve kazalar, sonradan gelişen astigmata neden olabilir. Spor yaparken koruyucu gözlük kullanmak bu açıdan oldukça önemlidir.
• Gözleri ovalama alışkanlığından vazgeçin: Sürekli ve güçlü şekilde gözleri ovuşturmak, kornea yapısını olumsuz etkileyebilir. Özellikle çocuklarda bu davranış dikkatle izlenmelidir.
• Ekran karşısında doğru mesafeyi koruyun: Uzun süreli bilgisayar ya da telefon kullanımı, göz yorgunluğuna neden olur. Gözleri belli aralıklarla dinlendirmek, astigmatla birlikte ortaya çıkan görme kusurlarını azaltabilir.
• Yeterli ve uygun ışıkta çalışın: Karanlık ya da loş ortamlarda okuma ve yazma gibi aktiviteler, gözleri zorlayarak baş ağrısı ve göz yorgunluğu gibi şikayetlere yol açabilir.
• Göz muayenelerini ihmal etmeyin: Erken yaşlardan itibaren düzenli olarak göz doktoruna gitmek, astigmatın ilerlemesini takip etme ve zamanında müdahale etme açısından oldukça önemlidir.
• Göz hijyenine dikkat edin: Özellikle kontakt lens kullanıcılarında, hijyen kurallarına uymamak korneada enfeksiyon ve şekil bozukluğuna yol açabilir. Bu da sonradan gelişen astigmata neden olabilir.

Astigmat Teşhisi

Astigmat teşhisi, göz doktorunun yaptığı detaylı bir göz muayenesi ile konulur. Bu teşhis, gözdeki kırma kusurunun türünü ve derecesini belirlemek amacıyla yapılan çeşitli testleri içerir. Astigmat genellikle çocukluk döneminden itibaren mevcut olabilir, ancak belirtiler zamanla fark edilebilir hale gelir. Bu nedenle düzenli göz kontrolleri, astigmatın erken tespitinde oldukça önemlidir. Astigmat teşhisinde kullanılan yöntemler aşağıdaki gibidir:

Görme Keskinliği Testi (Snellen Testi)

Standart bir göz muayenesinde uygulanan bu testte, harflerden oluşan bir tablo (Snellen chart) kullanılır. Hastadan, farklı boyutlardaki harfleri bir göz kapalıyken okuması istenir. Harflerin bulanık veya bozuk görünmesi astigmat şüphesini doğurabilir.

Otorefraktometre Ölçümü

Bu bilgisayarlı cihaz, gözün ışığı kırma biçimini otomatik olarak ölçer. Kornea ve göz merceğinin odaklama yeteneği hakkında bilgi verir. Astigmatın varlığı ve derecesi hakkında ilk verileri sağlar.

Subjektif Refraksiyon Testi

Gözlük camlarının denendiği klasik “daha net mi, daha bulanık mı?” sorularıyla uygulanan bu testte, doktor farklı numaralarda lensler kullanarak en iyi görüşü sağlayan diyoptriyi belirler.

Keratometri (Korneal Eğrilik Ölçümü)

Bu testte, korneanın yatay ve dikey düzlemlerdeki eğriliği ölçülür. Eğer bu eğrilikler eşit değilse astigmatın varlığına işaret eder. Düzenli ve düzensiz astigmat türlerinin ayırt edilmesinde yardımcı olur.

Kornea Topografisi

Kornea yüzeyinin haritasını çıkaran gelişmiş bir görüntüleme yöntemidir. Astigmatın şekli, derecesi ve yerleşimi detaylı biçimde analiz edilir. Özellikle lazer ameliyatı öncesi bu test oldukça önemlidir.

Astigmat Testi

Astigmat testi, çoğu zaman gözlük reçetesi hazırlanırken yapılan rutin bir uygulamadır. Ancak astigmat testi için özel çizimlerden oluşan test kartları da kullanılabilir.

Bu testlerde kişiye çeşitli çizgiler ve geometrik şekiller gösterilir. Çizgiler eşit netlikte görülmüyorsa astigmat şüphesi oluşur. Özellikle çocuklarda erken yaşta yapılan testler, ileride yaşanabilecek göz problemlerinin önüne geçmek açısından oldukça önemlidir.

Astigmat Tedavisi

Astigmat tedavisi, kişiye özel olarak planlanır. Bu süreç, astigmatın derecesine ve diğer görme sorunlarına göre şekillenir. Ayrıca, kişinin yaşam tarzı da dikkate alınır. Astigmat, gözdeki bir kırma kusurudur. Bu durum, ışığın retinada tek bir noktada odaklanmasını engeller. Sonuç olarak, bulanık ya da çarpık görmeye neden olur. Bu durum hem yakın hem de uzak mesafelerde görme kalitesini etkileyebilir. Tedavinin amacı, ışığın göze giriş açısını ve kırılma şeklini düzenleyerek net bir görüntü elde etmektir.

En sık başvurulan yöntemlerden biri gözlüktür. Astigmat gözlüğü, korneadaki eğrilik farkını dengeleyen silindirik camlarla tasarlanır. Hafif ve orta dereceli astigmat vakalarında oldukça etkili bir çözümdür. Özellikle çocuklarda ve ilk defa astigmat tanısı alan kişilerde gözlük tercih edilir. Gözlüğün düzenli kullanımı, hem baş ağrısı ve göz yorgunluğu gibi şikayetleri azaltır hem de görsel netliği artırır.

Kontakt lensler ise gözlük yerine tercih edilebilecek bir diğer seçenektir. Astigmat tedavisinde torik lens adı verilen özel yapılı kontakt lensler kullanılır. Bu lensler, korneadaki düzensizliği doğrudan düzelterek net bir görüş sağlar. Lens seçimi sırasında kişinin göz yapısına uygunluk dikkatle değerlendirilmelidir. Sert lensler ise daha ileri dereceli ya da düzensiz astigmat vakalarında tercih edilebilir. Keratokonus gibi durumlarda da özel lensler kullanılarak görme kalitesi artırılabilir.

Astigmat tedavisinde kalıcı bir çözüm arayan hastalar için lazer göz ameliyatı seçenekleri önemli bir alternatif sunar. LASIK, PRK ve SMILE gibi lazer yöntemleriyle kornea yüzeyi yeniden şekillendirilerek astigmat düzeltilir. Bu ameliyatlar genellikle 18 yaşını geçmiş, göz numarası son bir yılda değişmemiş ve kornea kalınlığı uygun olan kişilerde uygulanır. Göz ameliyatının uygunluğu, detaylı bir ön muayene ve tetkiklerle belirlenir. Lazerle tedavi edilen astigmat hastalarının çoğu, günlük yaşamlarında gözlük veya lens kullanmaya ihtiyaç duymaz.

Her tedavi yöntemi, kişinin yaşam tarzına, mesleğine, göz yapısına ve beklentilerine göre değerlendirilmelidir. Astigmat nasıl tedavi edilir sorusunun cevabı her hasta için farklı olabilir. Bu nedenle doğru tedavi planı için göz doktoruna başvurmak oldukça önemlidir. Erken teşhis ve doğru müdahale sayesinde astigmatın neden olduğu görme kusurları kontrol altına alınabilir ve yaşam kalitesi belirgin ölçüde artırılabilir.

Astigmat Tedavisi İçin Göz Lazer Ameliyatı

Astigmat tedavisi için göz lazer ameliyatı, kalıcı ve etkili bir çözüm arayan hastalar için başarılı bir yöntemdir. Astigmat, gözdeki kornea veya merceğin düzgün kavisli olmaması nedeniyle oluşan bir kırma kusurudur. Bu durum, ışığın retina üzerine eşit dağılmasını engelleyerek görmenin bulanık, çarpık veya gölgeli olmasına neden olur. Lazerle yapılan göz ameliyatı, bu kusurlu yüzeyi düzelterek ışığın doğru bir şekilde odaklanmasını sağlar ve net görüş elde edilmesine yardımcı olur.

Göz lazer ameliyatları, genellikle 18 yaşını doldurmuş, göz numarası son bir yıl içinde sabit kalmış ve kornea kalınlığı yeterli olan bireylerde uygulanır. Ameliyat öncesi yapılan detaylı göz muayenesi, kişinin lazer işlemine uygun olup olmadığını belirlemek açısından oldukça önemlidir. Kornea topografisi, göz kuruluğu testi, göz bebeği çapı ölçümü gibi bir dizi testle gözün genel durumu değerlendirilir.

Lazerle astigmat tedavisinde en sık kullanılan yöntemler arasında LASIK, PRK ve SMILE yer alır. LASIK, korneanın üst tabakasına ince bir kapakçık kaldırılarak alt tabakanın lazerle şekillendirilmesi esasına dayanır. Kısa sürede iyileşme sağlar ve ağrısızdır. PRK yöntemi ise korneanın yüzey katmanının tamamen soyularak alttaki dokunun lazerle yeniden şekillendirilmesini içerir. Bu yöntem, ince kornealı kişilerde tercih edilir ancak iyileşme süreci biraz daha uzundur. SMILE yöntemi ise daha yeni bir teknolojidir ve minimal invaziv bir şekilde korneanın içinden doku çıkarılarak kırma kusuru düzeltilir. Göz kuruluğu riski daha düşüktür ve iyileşme süreci hızlıdır.

Lazerle astigmat tedavisi, hastaların gözlük ya da kontakt lens kullanımına olan ihtiyacını büyük ölçüde ortadan kaldırabilir. Uygulama genellikle her iki göze aynı gün içinde yapılır ve işlem süresi göz başına 10 dakikadan kısa sürer. Hasta ameliyat sonrasında birkaç saat içerisinde günlük yaşantısına dönebilir. Görme kalitesi birkaç gün içinde belirgin şekilde artar, tam iyileşme ise birkaç haftayı bulabilir.

Her göz yapısı lazer tedavisine uygun değildir. Bu nedenle astigmat tedavisi için lazer ameliyatı düşünen kişilerin öncelikle detaylı bir göz muayenesinden geçmesi gerekir. Ayrıca, diyabet hastalığı, kornea hastalıkları veya ciddi göz kuruluğu gibi durumlar, lazer ameliyatı için engel teşkil edebilir. Tüm bu kriterler göz önünde bulundurularak kişiye özel bir tedavi planı oluşturulması oldukça önemlidir.

Astigmat tedavisi için göz lazer ameliyatı, doğru hasta seçimi ve gelişmiş teknoloji ile birleştiğinde yüksek başarı oranlarına sahip, güvenli ve konforlu bir çözümdür. Tedavi sonrası görme kusurlarını büyük ölçüde ortadan kaldırarak hastaların yaşam kalitesini belirgin şekilde artırır.

Astigmat Hakkında Sık Sorulan Sorular

Astigmat tamamen geçer mi?
Astigmat bir kırma kusuru olduğu için gözlük, kontakt lens ya da lazer tedavisiyle kontrol altına alınabilir. Gözlük ve lenslerle düzeltilebilir; ancak kalıcı olarak geçmesi genellikle lazer göz ameliyatı ile mümkündür. Doğuştan gelen astigmat yapısal olduğu için kendiliğinden ortadan kalkmaz.

Astigmat ilerler mi?
Astigmatın derecesi zamanla artabilir. Özellikle keratokonus gibi ilerleyici kornea hastalıklarında ya da göz travmaları sonrası bu artış daha belirgin hale gelebilir. Düzenli göz muayeneleriyle ilerlemenin takibi yapılmalı, gerekirse tedavi planı güncellenmelidir.

Astigmat lensle düzelir mi?
Evet, özel olarak üretilmiş torik kontakt lensler astigmat tedavisinde etkili bir çözümdür. Bu lensler, korneadaki düzensiz eğriliği dengeler ve net görüş sağlar. Uygun lens tipi, göz yapısına ve astigmat derecesine göre belirlenir.

Astigmat gözlük kullanılmazsa ne olur?
Astigmat gözlükle düzeltilmediğinde baş ağrısı, göz yorgunluğu, odaklanma güçlüğü ve görme kalitesinde düşüş gibi şikayetler artabilir. Özellikle çocuklarda okul başarısını ve görsel gelişimi olumsuz etkileyebilir. Bu yüzden tedavi edilmesi oldukça önemlidir.

Astigmat doğuştan mı olur, sonradan gelişir mi?
Astigmat çoğunlukla doğuştan gelir, ancak göz travmaları, ameliyatlar veya keratokonus gibi hastalıklar nedeniyle sonradan da gelişebilir. Özellikle gözleri sık ovalama gibi alışkanlıklar da bu durumu tetikleyebilir.

Astigmat lazerle tedavi edilebilir mi?
Evet. LASIK, PRK ve SMILE gibi lazer göz ameliyatları, uygun göz yapısına sahip bireylerde astigmatı kalıcı olarak tedavi edebilir. Bu yöntemlerle kornea yeniden şekillendirilir ve ışık retinaya düzgün şekilde odaklanır.

Astigmat tedavisi ağrılı mıdır?
Gözlük ve kontakt lens tedavileri ağrısızdır. Lazer ameliyatları da lokal anestezi ile yapılır ve işlem sırasında herhangi bir ağrı hissedilmez. Ameliyat sonrası hafif batma veya sulanma gibi geçici şikayetler olabilir.

Astigmat tek gözde olabilir mi?
Evet, astigmat bazen sadece bir gözde görülebilir. Ancak çoğunlukla her iki gözü de etkiler ve farklı derecelerde olabilir.

Astigmat çocuklarda nasıl anlaşılır?
Çocuklarda fark edilmesi zor olabilir. Tahtayı net görememe, sık göz kırpma, kitap okurken baş ağrısı yaşama gibi belirtiler görülebilir. Bu nedenle okul öncesi dönemde mutlaka göz muayenesi yapılması önerilir.

Astigmat tedavisi sonrası tekrarlar mı?
Gözlük veya lens kullanımı tedavi etmez, sadece düzeltir. Ancak lazerle tedavi edilen hastalarda astigmat genellikle kalıcı olarak düzeltilir. Nadir durumlarda yaşla birlikte küçük numaralar tekrar gelişebilir, fakat bu durum çoğunlukla yaşam kalitesini etkilemez.