Sabah uyandığınızda veya yoğun bir çalışma gününün ardından aynaya baktığınızda göz akınızın kıpkırmızı olduğunu fark edebilirsiniz. Tıbbi literatürde göz kızarıklığı olarak da bilinen göz kanlanması, genellikle göz yüzeyindeki kılcal damarların genişlemesi veya çatlaması sonucu ortaya çıkar. Çoğu zaman uykusuzluk ya da yorgunluk gibi basit sebeplerle ilişkilendirilse de, altında yatan nedenler bazen daha karmaşık olabilir. Bu rehberde, göz sağlığınızı korumak ve bu rahatsız edici görüntüden kurtulmak için bilmeniz gereken her şeyi derledik.

Göz Kanlanması Neden Olur?

Göz kanlanması neden olur sorusunun cevabı genellikle göz yüzeyindeki damarların genişlemesine yol açan dış etkenlerde veya enfeksiyonlarda saklıdır. En yaygın göz kanlanması nedenleri arasında alerjik reaksiyonlar, kuru göz sendromu, dijital ekranlara uzun süre bakmak, uykusuzluk ve konjonktivit (göz nezlesi) bulunur. Ayrıca kontakt lens kullanımı, sigara dumanı gibi çevresel tahriş ediciler ve göz tansiyonu gibi daha ciddi sağlık sorunları da gözde kanlanmaya yol açan faktörlerdir.

Çevresel Faktörler ve Alerjiler

Mevsim geçişlerinde havada uçuşan polenler, ev tozu veya hayvan tüyleri gözlerde kaşıntı ve kızarıklığa neden olabilir. Vücut alerjene tepki verdiğinde histamin salgılar, bu da göz damarlarının genişlemesine ve gözde kanlanmaya neden olur. Ayrıca klimalı ortamlar, rüzgarlı hava ve güneş ışığına maruz kalmak da göz yüzeyini kurutarak kızarıklığı tetikler.

Dijital Göz Yorgunluğu

Günümüzde en sık karşılaşılan sebeplerden biri de Bilgisayar Görme Sendromu’dur. Ekrana bakarken göz kırpma sayımız azalır. Bu durum göz yüzeyinin kurumasına ve damarların belirginleşmesine yol açar. Gözlerinizi dinlendirmeden saatlerce çalışmak, akşam saatlerinde yoğun bir kanlanma ile sonuçlanabilir.

Göz Enfeksiyonları (Konjonktivit)

Halk arasında pembe göz olarak bilinen konjonktivit, gözün şeffaf tabakasının iltihaplanmasıdır. Bakteriyel veya viral kaynaklı olabilir. Bu durumda kanlanmaya genellikle çapaklanma, sulanma ve yanma eşlik eder. Bulaşıcı olduğu için hijyen kurallarına dikkat edilmesi şarttır.

Tek Gözde Kanlanma Neden Olur?

Tek gözde kanlanma neden olur diye merak ediyorsanız, bu durum genellikle sistemsel bir hastalıktan ziyade o göze özgü lokal bir travma veya enfeksiyondan kaynaklanır. Tek taraflı kanlanmanın en sık görülen sebebi, göze yabancı bir cisim kaçması, tek göze alınan bir darbe veya sadece o gözde gelişen mikrobik bir arpacıktır. Ayrıca Subkonjonktival kanama denilen ve gözdeki ince bir damarın çatlamasıyla oluşan durum da genellikle tek gözde parlak kırmızı bir leke şeklinde kendini gösterir.

Yabancı Cisim ve Travma

Göze kaçan kirpik, toz zerresi veya makyaj kalıntısı tek taraflı tahrişe neden olur. Gözü ovalamak durumu daha da kötüleştirerek kılcal damarların çatlamasına yol açabilir. Bu yüzden tek gözde aniden başlayan kızarıklıklarda göze bir şey kaçıp kaçmadığı kontrol edilmelidir.

Subkonjonktival Kanama (Göz İçi Kanama)

Bazen şiddetli öksürmek, hapşırmak, ağır kaldırmak veya kusmak bile gözdeki ince damarlardan birinin çatlamasına neden olabilir. Bu durum korkutucu görünse de genellikle ağrısızdır ve tek göz kanlanması neden olur sorusunun en zararsız cevaplarından biridir. Kan, göz akı ile zar arasında hapsolur ve zamanla kendiliğinden dağılır.

Göz Kanlanması Nasıl Geçer?

Göz kanlanması nasıl geçer sorusuna verilecek en etkili yanıt, öncelikle altta yatan sebebi tespit edip ona yönelik tedavi uygulamaktır. Eğer sebep kuruluksa suni gözyaşı damlaları, alerji ise antihistaminik ilaçlar, enfeksiyon ise antibiyotikli damlalar kullanılır. Kontakt lens kullanıyorsanız, lenslere bir süre ara vermek ve gözlük kullanmak iyileşme sürecini hızlandırır. Gözleri dinlendirmek ve bol su tüketmek de genel iyileşmeye katkı sağlar.

Tıbbi Tedavi Yöntemleri

Doktorunuzun önereceği vazokonstrüktör (damar büzücü) damlalar kızarıklığı hızlıca alabilir ancak bu damlaların uzun süreli kullanımı önerilmez. Çünkü rebound etkisi yaparak damla kesildiğinde kızarıklığın daha şiddetli geri dönmesine neden olabilirler.

• Suni Gözyaşı: Kuruluk kaynaklı kızarıklığı nemlendirerek giderir.
• Antibiyotikli Damlalar: Bakteriyel konjonktivit tedavisinde kullanılır.
• Alerji İlaçları: Mevsimsel alerjilerde histamin etkisini azaltır.

Kontakt Lens Kullanımına Ara Vermek

Lensler, korneanın oksijen almasını zorlaştırabilir. Kanlanma başladığında lensleri derhal çıkarmak ve göz tamamen beyazlayana kadar takmamak gerekir. Ayrıca lens solüsyonunuzu değiştirmek veya günlük lenslere geçmek de tekrarlayan sorunları önleyebilir.

Evde Göz Kanlanmasını Nasıl Geçirebiliriz?

Hafif seyreden durumlarda evde göz kanlanmasını geçirmek için uygulanabilecek basit yöntemlerle mümkündür. Temiz bir havluya sarılmış buz küpleriyle yapılan soğuk kompres, genişleyen damarların büzülmesini sağlayarak kızarıklığı ve şişliği azaltır. Ayrıca salatalık dilimleri koymak veya ılık çay pansumanı yapmak (siyah çaydaki tanenler sayesinde) gözü rahatlatabilir. Ancak çay poşetlerinin steril olduğundan ve gözü yakmayacak sıcaklıkta olduğundan emin olunmalıdır.

Soğuk ve Ilık Kompres Uygulamaları

Soğuk kompres, alerjik reaksiyonlar ve ödem kaynaklı kızarıklıklarda en hızlı rahatlamayı sağlar. Temiz bir bezi soğuk suyla ıslatarak kapalı göz kapaklarınızın üzerinde 5-10 dakika bekletebilirsiniz. Eğer kanlanmaya arpacık veya kirpik dibi iltihabı eşlik ediyorsa, ılık kompres yapmak yağ kanallarını açarak rahatlama sağlar. Ancak göz kanlanmasına ne iyi gelir diye araştırırken hijyene maksimum özen göstermeniz gerektiğini unutmayın.

Doğal Dinlenme Yöntemleri

• 20-20-20 Kuralı: Her 20 dakikada bir, 20 saniye boyunca 20 feet (yaklaşık 6 metre) uzağa bakarak göz kaslarınızı gevşetin.
• Uyku Düzeni: Günde en az 7-8 saat uyumak, gözlerin kendini onarması için gereken süreyi tanır.
• Hidrasyon: Vücudun susuz kalması gözyaşı üretimini azaltır, bu da kanlanmayı tetikler. Gün içinde bol su içmeyi ihmal etmeyin.

Göz Kanlanmasına Ne İyi Gelir?

Genel olarak göz kanlanmasına ne iyi gelir sorusunun cevabı, göz hijyenini korumak ve tahriş edici maddelerden uzak durmaktır. Koruyucu içermeyen suni gözyaşı damlaları kullanmak, parlak ışıklarda güneş gözlüğü takmak, sigara dumanı olan ortamlardan kaçınmak ve makyaj malzemelerini temiz tutmak iyi gelen temel önlemlerdir. Beslenme açısından ise Omega-3 yağ asitleri ve A vitamini açısından zengin gıdalar (havuç, somon, ceviz) tüketmek göz sağlığını içeriden destekler.

Beslenmenin Önemi

Göz sağlığı sadece dışarıdan müdahalelerle değil, içeriden alınan besinlerle de korunur. A, C ve E vitaminleri antioksidan özellikleri sayesinde göz damarlarının sağlığını korur. Ispanak, karalahana gibi koyu yeşil yapraklı sebzeler lutein ve zeaksantin içerir; bu maddeler gözü zararlı ışınlara karşı koruyarak kronik kanlanmayı önlemeye yardımcı olur.

Ne Zaman Doktora Gidilmeli?

Göz kanlanması genellikle evde tedavi ile geçer ancak bazı durumlar acil tıbbi müdahale gerektirir. Eğer kanlanmaya aşağıdaki belirtiler eşlik ediyorsa vakit kaybetmeden bir göz doktoruna başvurmalısınız:

1. Ani görme kaybı veya bulanık görme.
2. Işığa karşı aşırı hassasiyet.
3. Şiddetli göz ağrısı.
4. Gözden yeşil veya sarı renkli yoğun akıntı gelmesi.
5. Travma sonrası oluşan kanlanma.

İstanbul Avrupa Yakası’nda ikamet edenler; Beylikdüzü göz hastanesi konumunda hizmet veren Birinci Göz Hastanesine başvurarak süreç hakkında bilgi alabilirler. Burada önemli olan, hangi kurum olursa olsun muayenenin alanında uzman bir göz doktoru tarafından detaylıca yapılması ve kızarıklığın altında yatan (üveit, glokom vb.) ciddi sebeplerin ekarte edilmesidir.