Vitrektomi ameliyatı, gözün arka odacığını dolduran vitreus sıvısını çıkararak retinanın net görme yetisini geri kazandırmayı amaçlar. Vitrektomi ameliyatı, diyabetik kanama, makula deliği, retina yırtığı ve göz içi yabancı cisim gibi durumlarda altın standart kabul edilir. Vitrektomi ameliyatı, cerrahın kornea yakınından yerleştirdiği milimetrik trokarlar aracılığıyla vitreusu temizleyip retinayı onarması sayesinde genellikle dikişsiz ve hızlı iyileşir. Vitrektomi ameliyatı, operasyon öncesi aspirin kesilmesi ve OCT çekimi gibi hazırlıklar gerektirir; lokal ya da genel anesteziyle yaklaşık bir saat sürer. Vitrektomi ameliyatı, sonrası dönemde antibiyotikli damlalar, pozisyon verme ve fiziksel kısıtlamalarla desteklenir; görme, gaz eridikçe veya silikon yağ alındıkça artar. Vitrektomi ameliyatı, yüzde 90’a varan anatomik başarı oranına sahip olsa da enfeksiyon, glokom ve katarakt gibi komplikasyon riskleri düzenli kontrollerle yönetilir. Vitrektomi ameliyatı, SGK tarafından tıbbi endikasyonlarda karşılanırken özel hastanelerde fiyat, tampon maddesi ve hekim deneyimine göre farklılık gösterebilir. Vitrektomi ameliyatı, uygun hastada zamanında uygulanırsa kalıcı görme kaybını engelleyen, sonuçları yüksek memnuniyet veren ileri bir mikrocerrahi yöntemdir.
Vitrektomi Ameliyatı Nedir?
Vitrektomi ameliyatı, gözün arka bölümünü dolduran jöle kıvamındaki vitreus sıvısını cerrahi olarak çıkarıp yerine berrak bir solüsyon koyma işlemidir. Amaç, vitreusun içinde gelişen kanama, iltihap, zar, yabancı cisim veya büzüşmeye yol açan lifleri ortadan kaldırarak retinanın yeniden ışığı sorunsuz yakalayabileceği saydam bir ortam sağlamaktır. Modern vitrektomi ameliyatı 23–27 gauge adı verilen kalem inceliğindeki aletlerle yapılır; bu sayede dikiş ihtiyacı az, iyileşme süresi kısadır.
Vitrektomi Ameliyatı Hangi Durumlarda Gereklidir?
Vitrektomi ameliyatı en yaygın olarak diyabetik retinopatideki yoğun göz içi kanamayı temizlemek için tercih edilir. Bunun yanı sıra retina yırtığına eşlik eden makula çekintisi, travma sonucu gelişen yabancı cisim, göz içi enfeksiyon (endoftalmi), makula deliği, epiretinal membran ve bazı kalıtsal vitreoretinal hastalıklar da ameliyat gerektirebilir. Erken müdahale, retinanın beslenmesini korur ve kalıcı görme kaybı riskini azaltır.
Vitrektomi Ameliyatı Öncesi Hazırlık
Cerrahi kararından sonra göz dibi muayenesi, optik koherens tomografi (OCT) ve ultrason görüntüleri operasyon planını netleştirir. Hastanın düzenli kullandığı aspirin veya kan sulandırıcı ilaçlar gerekiyorsa geçici olarak kesilir. Vitrektomi ameliyatı lokal ya da genel anestezi altında yapılabilir; diyabetli hastalarda kan şekeri düzenlemesine, hipertansiyonlularda tansiyon kontrolüne dikkat edilir. Ameliyat sabahı aç gelmek ve yüz bölgesini makyajsız bırakmak enfeksiyon riskini azaltır.
Vitrektomi Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Vitrektomi ameliyatı sırasında cerrah, kornea ile sklera birleşiminden üç adet milimetrik tüp (trokar) yerleştirir. Bir kapı aydınlatma probu, diğeri mikro vitrektom kesicisi, üçüncüsü ise yardımcı enstrüman içindir. Vitreus sıvısı mikro kesiciyle parçalanıp aspire edilirken göz, steril salinle aynı anda doldurulur. Retina tamirine ihtiyaç varsa lazer veya dondurma (kriyoretinopeksi) uygulanır; gerekirse göz içi tampon olarak gaz (SF6, C3F8) ya da silikon yağ verilir. Tampon seçimi, yırtığın konumu ve büyüklüğüne göre belirlenir.
Vitrektomi Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci
• İlk gün hafif batma ve sulanma beklenebilir; suni gözyaşı damlaları rahatlatır.
• Doktorun verdiği antibiyotikli ve steroidli damlalar enfeksiyon ile ödemi önler.
• Gaz tamponu uygulanmış hastalar, gazın konumuna göre yüzüstü veya yan yatış pozisyonunu birkaç gün sürdürmelidir.
• Ağır kaldırma, öne uzun süre eğilme ve havuza girme ilk üç hafta yasaktır.
• Görme keskinliği gaz eridikçe veya silikon yağ alındıktan sonra kademeli artar.
Vitrektomi Ameliyatı Riskleri ve Komplikasyonları
• Enfeksiyon (endoftalmi) riski düşük olsa da ilk hafta kızarıklık ve yoğun ağrı durumunda acil değerlendirme gerekir.
• Göz içi basınç yükselmesi (sekonder glokom) özellikle gaz tamponlu hastalarda izlenir; basınç düzenleyici damla eklenebilir.
• Katarakt gelişme ihtimali yaşa bağlı olarak artar; lens bulanıklığı oluşursa ileride katarakt cerrahisi planlanır.
• Retina yeniden yırtılabilir veya dekolman gelişebilir; erken saptanırsa revizyon vitrektomi ile tedavi edilir.
• Nadir de olsa görme siniri hasarı kalıcı görme kaybına yol açabilir; düzenli kontrol bunu en aza indirir.
Vitrektomi Ameliyatı Başarı Oranları
Vitrektomi ameliyatı modern tekniklerle yüzde 85–90 oranında anatomik başarı sağlar. Fonksiyonel, yani görme artışı ise altta yatan hastalığın tipi, süresi ve retinanın makula bölgesinin ne kadar etkilendiğine bağlıdır. Diyabetik kanamalarda başarı damarı besleyen şeker kontrolüyle doğrudan ilişkilidir; travmatik yabancı cisim vakalarında erken müdahale görmeyi belirgin düzeyde korur.
Vitrektomi Ameliyatı ile İlgili Sık Sorulan Sorular
Gaz tamponu varken uçağa binebilir miyim?
Hayır. Gaz, kabin basıncında genişleyerek göz içi basıncını tehlikeli seviyelere çıkarabilir; gaz tamamen emilmeden uçuş ertelenmelidir.
Vitrektomi ameliyatı ne kadar sürer?
Ortalama kırk beş dakika ila bir saat arası sürer; karmaşık retina onarımlarında süre uzayabilir.
Silikon yağ ne zaman alınır?
Retina stabil olduktan üç–altı ay sonra ikinci küçük cerrahiyle çıkarılır.
Vitrektomi ameliyatı sonrası göz numaram değişir mi?
Korneaya dokunulmadığı için kırma kusurunda büyük değişiklik beklenmez; ancak katarakt gelişirse ameliyat sonrası numara revize edilir.